Dit is het vierde en laatste deel van een vierluik. In het eerste deel schreef ik over druk en onderstimulatie en het (niet-)luistern naar signalen vanuit het lichaam. In deel 2 ging ik daar nader op in, waarbij vooral het luisteren centraal stond. In deel drie hebben we ingezoomd op wat wij normaal vinden.
In dit laatste deel gaan we zien waar al dat oefenen toe leidt.
Over wie gaat het eigenlijk?
Ik heb zelf een lichaam dat niet veel problemen geeft en daar ben ik dankbaar voor. Vanuit een diepe nieuwsgierigheid ben ik me lang geleden gaan verdiepen in de werking van lichaam en geest en ik kwam erachter dat dit een levenslange en mateloos boeiende ‘studie’ is.
Omdat we het op deze website in het algemeen en in deze artikelenerie in het bijzonder vaak hebben over mensen met lichamelijke klachten, chronische pijn of -moeheid, betekent het niet dat dit soort klachten verplicht zijn om aan een training Mindfulness mee te kunnen of mogen doen. Het oefenen van de milde bewegingen, wat we in de Tai Chi en Qigong lessen doen, tezamen met het achterliggende gedachtegoed, is voor iedereen bestemd (ook voor mij dus…).
Waarom oefenen?
Ik schreef een tijd geleden in ons een bericht waarin ik vooraanstaand Boeddhistisch leraar Matthieu Ricard aanhaalde. Een vrije vertaling van zijn boodschap uit dat bericht zou kunnen zijn:
We gaan regelmatig naar de kapper, gaan dagelijks onder de douche, poetsen onze tanden en kopen af en toe nieuwe kleren. We letten op ons eten en bewegen om gezond te blijven. Er is aandacht voor de buitenkant van het lichaam. We vinden dat allemaal normaal en dat is het eigenlijk ook wel, de ook hier aanwezige extremen daargelaten natuurlijk.
Des te vreemder is het dat we geen enkele aandacht hebben voor gemoedsrust, emotionele stabiliteit, lichaamsbewustzijn, contact met adem, balans tussen in- en ontspanning, omgaan met pijn en begrenzingen en andere aandachtspunten voor onze binnenkant. Blijkbaar denken we dat dit eigenschappen zijn die we niet hoeven te ontwikkelen of misschien wel waar we ‘recht op hebben’, zonder er verder moeite voor te hoeven doen.
Nee, het is geen verwijt. Dit oefenen is niet ingebakken in onze cultuur en leefwereld. Er is nu gelukkig aandacht 😉 voor aan het ontstaan.
Dubbele stress
Ik heb het vermoeden dat het sporten in de sportschool veelal door mensen gedaan wordt die geen tijd hebben voor minder intensieve beweging. De extreme contrasten tussen een stressvolle kantoorbaan en het ‘s avonds uitsloven op de sportschool, is feitelijk dubbele stress.
Het gebrek aan aandacht en ontbrekend respect voor het eigen lichaam waarmee grote hoeveelheden ijzer op en neer gepompt worden, stemmen treurig. De fixatie op de buitenkant is symptomatisch.
Nu sportscholen steeds goedkoper worden, vrees ik dat de normen voor begeleiders, die hopelijk nog enigszins paal en perk weten te stellen aan de zelfkastijding, geminimaliseerd worden.
Contact
Wij zijn collectief het contact met het lichaam kwijt geraakt. We denken dat we weten wat we voelen, maar voelen we dat echt of denken we dat alleen maar? Er IS GEEN alternatief voor bewegen, u zult er de tijd voor moeten maken.
Net zoals u de tijd maakt voor tanden poetsen (dat zit wél in onze cultuur), terwijl er volgens mij bar weinig mensen zijn die tanden poetsen als een hobby beschouwen. Nee, we doen het omdat het nodig is om goed voor je gebit te zorgen en om problemen op langere termijn te voorkomen.
Om precies deze zelfde redenen is aandachtig bewegen belangrijk voor ons: goed voor ons lichaam zorgen en problemen op langere termijn voorkomen.
Het vinden van het midden
Iedereen kan dus waarschijnlijk 😉 iets leren van mild en aandachtig bewegen. En u hoeft er wat mij betreft uw abonnement op de sportschool NIET voor op te zeggen. Het gaat om de kwaliteit van bewegen, ook als deze beweging intensief is of kracht vraagt.
Op het werk
We zien gelukkig meer aandacht voor bewegen op het werk. Dr. Michael Mosley maakte een werkelijk prachtig programma over bewegen. U kunt er hier over lezen.
Kort samengevat enkele highlights:
- werkt u veel achter de computer? Zet hem hoog en ga erachter staan! U gebruikt uw spieren op een laag inspanningsniveau en verbruikt 10% meer energie. Dat scheelt als u dat 2 uur per dag doet. (Bent u bang voor spataderen? Kom dan eens langs op een Qigong les; staan is een kunst!)
- iedere dag milde lichamelijke inspanning leveren
- korte periodes van 1 minuut helemaal voluit inspannen, je helemaal leeg fietsen of touwtje springen bijvoorbeeld, zijn uitstekend om het lichaam af en toe even op scherp te zetten en hebben zelfs de dag erna nog een meetbaar effect op bijvoorbeeld de insuline- en vetzuurspiegels
Bij chronische klachten
Ik kan natuurlijk niet over uw situatie oordelen. Dat zult u zelf moeten doen. Het zou een zegen zijn als bewegen wat meer uit de prestatie-sfeer gehaald zou worden. Ik weet van veel mensen met fysieke klachten dat zij geholpen zijn met het zich bewust worden van het feit dat zij zich heel vaak afmeten aan anderen, en (daardoor) vaak vinden dat ze meer moeten presteren of dat ze tekort schieten.
Als u beweegt hoeft u niets te presteren. U beweegt. Streef er niet naar een doorbraak te bereiken, het beter te doen dan een ander of het beter te doen dan u zelf gisteren deed. Be- en veroordeel de prestaties van uw lichaam eens wat minder.
Pfff, dát scheelt een last! En het creëert ruimte om gewoon te bewegen naar beste kunnen.
Die ruimte kunt u weer gebruiken om te luisteren naar de signalen van het lichaam. Zo helpt u te voorkomen dat u grenzen bruut overschrijdt en het plezier in bewegen verdwijnt.
Als u in een mentale kramp zit dat u een prestatie moet leveren, heeft dat onherroepelijk lichamelijke repercussies. Uw mentale kramp is terug te vinden in uw lichaam. Het feit dat u dat niet ziet of voelt, betekent niet dat het bij u niet zo is, maar dat u het (nog) niet ziet of voelt.
Hoe kunt u nu bewegen als u verkrampt bent? Daar ligt een grote winst voor veel mensen met chronische klachten.
Allemaal aspecten die in onze Tai Chi en Qigong lessen de revue passeren.
De grootste belemmering is niet ons lichaam
Het IS niet normaal om niet te bewegen als u het wél kunt. Wij zijn geen zeeanemonen. Het IS mogelijk om met mildheid een inspanning te leveren. Iedereen naar zijn of haar kunnen.
Onze geest zit vol met niet-onderzochte-, voor waar aangenomen- en beperkende overtuigingen.
Oefening baart kunst. Zoals pianoles leidt tot pianomuziek en toonkunst, zo kan het oefenen van milde en met aandacht uitgevoerde bewegingen leiden tot groter welbevinden en levenskunst. Al doende leert men.
Wat het vraagt is het inzien van de noodzaak en de oefening om het een vast onderdeel te maken van ons leven, net als tandenpoetsen…
Voor nu sluit ik dit onderwerp af. Tenminste: deze artikelenerie van vier. Heilzaam bewegen is een thema dat voor mij als mens belangrijk is en blijft. Ik prijs mij gelukkig dat ik de lessen mag verzorgen en op een gezonde manier met mijn lichaam bezig mag zijn.
Neemt u gerust contact op bij nadere vragen of schrijf een reactie bij een van de artikelberichten.
Foto: Tadas Mikuckis on Unsplash
