Recent stond er een erg mooi stuk in de HP/De Tijd, met de alleszeggende titel “De Pampergeneratie: verwend, gekoesterd en daardoor dóódongelukkig“.
Over hoe het afschermen van kinderen voor vele vormen van tegenslag en pech niet leidt tot gelukkiger mensen. Sterker nog:
Ze krijgen werkelijk alle ruimte, maar toch zie je jongeren die uiteindelijk worden geslagen door een depressie of een andere psychische aandoening. Dat is de paradox van deze tijd.
Tegenslag
Blijkbaar hoort enige tegenslag bij het leven. Het schijnt ook ‘vormend’ te zijn. 😉
In de mindfulnesstraining kom ik het ook geregeld tegen. De enige huisregel die er tijdens de bijeenkomsten is, luidt ‘goed voor jezelf zorgen‘. Deze wordt nogal eens geïnterpreteerd als ‘lief zijn voor jezelf‘ of als ‘het moet wel leuk blijven‘.
Maar goed voor jezelf zorgen betekent niet dat men tijdens de training iedere vorm van weerstand uit de weg moet gaan. Een mindfulnesstraining hoeft niet leuk te zijn… Zoals Jon Kabat-Zinn kernachtig formuleerde: “You don’t have to like it, just do it“, wanneer deelnemers het oefenwerk dat thuis gedaan moest worden, niet leuk vonden.
Werken met weerstand
En zo is het maar net. In een mindfulnesstraining maken we kennis met de patronen, automatismen en conditioneringen die ons aandrijven gedurende een groot deel van de dag. Op de automatische piloot zeggen we ja terwijl onze agenda al overvol is, terwijl we eigenlijk ook niet willen. Of we zeggen nee omdat we niet durven of omdat we niet gewend zijn om een uitdaging aan te gaan.
Het leren herkennen van deze automatismen geeft ons ruimte, soms letterlijk, om adem te halen en eens een keer iets anders te doen dan we uit gewoonte zouden doen. En dát is goed voor jezelf zorgen: handelen of het nalaten daarvan vanuit een bewust gemaakte keuze in plaats vanuit een niet-doordachte gewoonte.
Compassie
Nu kun je, geheel volgens de het concept compassie in zijn Boeddhistische context, stellen dat het belangrijk is om lijden te voorkomen. En dat we dús onze kinderen moeten beschermen tegen alles wat je ze niet toewenst. Waardoor taferelen ontstaan van hele colonnes auto’s bij scholen, van ouders die hun kind met de auto naar school brengen, omdat ze bang zijn dat het van de fiets valt, in een regenbui terecht komt of tegen de wind in moet fietsen.
Op de korte termijn misschien (want zelfs daar ben ik niet van overtuigd…) liefdevol, op de langere termijn op zijn zachtst gezegd niet ondersteunend.
De hete haard
Een voor velen herkenbaar voorbeeld gebruik ik regelmatig in de compassietraining. Stel je voor dat een kind dat net leert lopen keer op keer naar de brandende haard gaat omdat het de haard interessant vindt en wil onderzoeken. Natuurlijk wil je als ouder niet dat je kind zich brandt, dús haal je het iedere keer op tijd bij de haard weg.
Dan kán het zijn dat het kind zich een keer lelijk brandt, nét als de ouder even naar de deurbel of het toilet is. Is het dan niet veel compassievoller om het kind onder begeleiding een keer aan de hete haard te laten voelen, zodat het misschien even schrikt en een beetje hitte of pijn ervaart, maar daarna wel weet dat de haard iets is om voorzichtig mee te zijn? Met klein lijden kunnen we groot lijden voorkomen.
In de training
In de compassietraining werken we tijdens de oefeningen met de bovenbeschreven haard-metafoor. Niet letterlijk uiteraard, maar overdrachtelijk: in plaats van steeds weg te lopen van de gedachten of gevoelens die we niet willen voelen, gaan we er een klein beetje naar toe en er dan weer vandaan. Zodat we leren er niet plompverloren in te duiken en dan overspoeld te raken (ons te ‘verbranden’, in de haard-metafoor), maar geleidelijk aan contact maken.
Dan blijkt dat moeilijke gevoelens vaak minder moeilijk zijn om te ervaren dan we verwachtten. Onder begeleiding, eerst van de trainer en snel daarna op eigen kracht, de kachel aanraken en weer terug trekken.
Pampergeneratie, applausopvoeding, pretparkgeneratie
Zo kan goedbedoeld ouderschap leiden tot een iets wat ouders juist niet wilden. Door het steeds maar uit de weg gaan van ongemak kunnen kinderen steeds slechter omgaan met datzelfde ongemak. Welke ouder durft het aan om zijn kind wat blutsen en deuken op te laten lopen?
Het is een kwestie van afwegen van korte- en langere termijn-effecten.
Hopelijk helpt het artikel in HP/De Tijd ouders een beetje.
Voor ex-mindfulnesscursisten geldt een gelijke vraag: mindfulness opent de ogen, compassie opent het hart. Laat je nieuwsgierigheid eens zijn werk doen en onderzoek deze boeiende vervolgtraining.
😉
Foto: Annie Spratt on Unsplash
