Matthäus Passion
De afgelopen weken heeft de Matthäus Passion van Bach weer in vele kerken en concertzalen geklonken. Vorig jaar maakte Cherry Duyns de documentaire “De Matthäus Missie van Reinbert de Leeuw” over diens interpretatie van het beroemde stuk. Op Goede Vrijdag zond de VPRO deze prachtige uitvoering uit. Je kunt hem hier gratis downloaden.
De mooiste aria
Gevraagd naar hun favoriete aria uit de Matthäus noemen vele muziekliefhebbers, onder wie ikzelf, de alt-aria “Erbarme Dich”. Dit is een van de ontroerendste stukken uit het oeuvre van Bach. “Erbarm U” is inmiddels een verouderde uitdrukking geworden. Tegenwoordig zouden we zeggen “Heb medelijden”.
Toch heeft dit voor mij niet dezelfde gevoelswaarde. De woorden erbarmen, ontferming gaan voor mij dieper dan het woord medelijden. Een meer adequate vertaling zou zijn: compassie. In de compassietraining MBCL draait het helemaal om dit begrip.
Metta
Een zeer belangrijke oefening in deze training is de zogenaamde metta oefening. Metta is een woord uit het Pali, de taal waarin de vroegste boeddhistische teksten geschreven zijn. Metta wordt meestal vertaald met liefdevolle vriendelijkheid. Je zou ook kunnen zeggen mededogen of erbarmen. We beoefenen dan dus erbarmen, niet alleen voor onszelf, maar ook voor onze medemens en in ruimere zin voor alle levende wezens.
Alleen voor Christenen?
Bach en zijn passiemuziek is natuurlijk stevig geworteld in de christelijke traditie. Maar zoals wel vaker is aangetoond, er zijn vele parallellen tussen de verschillende religies. Of je nu boeddhist bent of christen: mededogen, compassie of metta is een wezenlijke uitdrukking van het je verbonden voelen met alle levende wezens. Het komt erop aan dit in het leven van alledag in praktijk te brengen.
Naschrift: de Matthäus Passion in de uitvoering van Reinbert de Leeuw is nét beschikbaar gekomen als DVD/CD set!
Foto: Evelyn Hüllinghorst on Unsplash
