Vaak koppelen we het woord stilte aan het afwezig zijn van geluid. Vervolgens wordt dat tot voorwaarde gemaakt om te kunnen ontspannen en je gemoedsrust te bewaren. Dan kun je bijvoorbeeld lezen “in het bos kom je even helemaal tot rust en kun je genieten van de stilte”, of “na deze meditatieretraite kun je er weer tegen”.
Er is niets tegen een boswandeling of meditatie-retraite. Maar als je van die stiltes afhankelijk bent voor je gemoedsrust, heb je een probleem als er geen bos voorhanden is in tijden van stress of als je een been breekt en niet op retraite kunt.
Door de dagelijkse hoeveelheid prikkels, de vele beeldschermen waar we ons achter verstoppen; doordat we met z’n allen steeds minder in ons lichaam wonen en meer in ons hoofd, en ons lichaam behandelen als een vehikel om ons hoofd van A naar B te brengen, zijn we iets kwijtgeraakt.
Hoe mooi alle communicatiemiddelen zijn en hoe welvarend we ook zijn, voor veel mensen geldt dat het leven ze overkomt en ze de grip kwijt zijn. En probeer maar eens je gemoedsrust te bewaren als je steeds achter je eigen leven aan rent. Het is de prijs die je betaalt, als mens met een zoogdieren-brein in deze prikkelrijke wereld, waar dat zenuwstelsel niet voor gebouwd is.
Net als je gaat denken dat de situatie hopeloos is, blijkt de oplossing dichter bij te liggen dan je dacht (pun intended). Want dat zenuwstelsel is dan misschien niet optimaal toegerust voor een prikkelrijk leven, het bevat wel de benodigdheden om gemoedsrust te ervaren en te bewaren. Daar word je mee geboren, dus iedereen heeft dat vermogen. Dat is het goede nieuws. Dit vermogen komt niet bij iedereen (volledig) tot bloei. Dat is minder goed nieuws, maar gelukkig kun je het ook later nog leren.
Dit artikel is te kort om de volle diepte in te kunnen, maar dat hoeft ook niet. De belangrijkste basis-ingrediënten geven al een mooi beeld van het pad dat gegaan kan worden. Welke zijn dat?
Adem
In veel wijsheidstradities en mysteriescholen wordt de adem beschreven als de brug tussen lichaam en geest. Dat is niet voor niets. Het kunnen ervaren van de adem en eventueel met zachte hand een beetje sturen of geleiden, kan heel behulpzaam zijn voor de gemoedsrust. In termen van het zenuwstelsel is de adem een prachtige toegang tot een groot deel waar we anders met ons bewustzijn geen toegang toe zouden hebben.
Sensaties in het lichaam
Het steeds wat meer bewust worden van wat je allemaal voelt en kunt voelen in het lichaam, maakt duidelijk hoezeer we vaak onbewust reageren op fysieke prikkels; en brengt ons in contact met de emoties, die in het lichaam wonen.
Tijd
Het (opnieuw) kennismaken met de ingebouwde vermogens om gemoedsrust te ervaren en bewaren, vraagt tijd en zorgzame aandacht. De adem en de sensaties in het lichaam zijn soms helemaal geen bron van prettige ervaringen. Negatieve ervaringen in het leven zijn hier vaak debet aan. Voelen is dan zo onprettig geworden dat het voor het individu een kwestie van overleven is om maar niet te voelen.
Er is geen vastliggend stappenplan om hier weer mee in contact te komen. Druk leggen werkt averechts. Vertragen en tijd nemen is een must.
Verbinding
Het ontbreken van verbinding zou je kunnen zien als andere woorden voor geen gemoedsrust kunnen vinden. Verbinding is een sleutelelement in alle hierboven beschreven ingrediënten. Alles wat je ervaart vraagt verbinding. Niet-ervaren betekent geen verbinding.
Daarnaast is er nog een intermenselijk aspect aan verbinding. Als mensen in hun levensgeschiedenis ‘deuken en blutsen’ oplopen, is daar eigenlijk zo goed als altijd een ander mens bij betrokken: een niet-warme ouder, een ongevoelige onderwijzer, een afwezige helper. De ironie is dat niemand het herstellen van verbinding helemaal zelfstandig kan. Daar hebben we altijd een ander mens voor nodig.
Vertrouwen
Misschien wel het moeilijkste dat er is. Want vertrouwen betekent per definitie dat er geen garantie is dat het oefenen in je verbinden in bovengenoemde aspecten je daadwerkelijk gemoedsrust oplevert. En dat is waar een goede therapeut waarde heeft. Hij of zij kan je meenemen langs alle aspecten en stapje voor stapje laten ervaren dat je lichaam en geest dat best kunnen, als ze maar de tijd krijgen en het vertrouwen…
Door met deze kwaliteiten te oefenen, kun je ontdekken dat er ook stilte in jezelf aanwezig is. Kalm, geduldig en warm. Dat een bos heel prettig is om in te wandelen, en die uitwendige stilte weldadig kan zijn voor een overprikkeld zenuwstelsel, én dat dichterbij ook geweldige bronnen voor gemoedsrust zijn.
Zoals de Franse wetenschapper en filosoof Pascal schreef:
Ik nodig je uit nieuwsgierig te zijn naar deze reis.
Dit artikel schreef ik oorspronkelijk voor Bodymindopleidingen.
Ik heb het voor de Relax More site licht aangepast.
Foto: Sergei Akulich on Unsplash
