Don’t just be mindful, be kindful!
Kort geleden kreeg ik een boekje in handen met de speelse titel “Kindfulness”. De schrijver is Ajahn Brahm, hoofd van een boeddhistisch centrum in Australië. Deze van oorsprong Britse monnik heeft verscheidene boeken op zijn naam staan met intrigerende titels zoals “Who Ordered This Truckload of Dung” en “Don’t Worry, Be Grumpy”. Vrij vertaald: “Wie heeft deze lading mest besteld?” en “Maak je geen zorgen, wees een mopperkont”.
Gevoel voor humor kan hem duidelijk niet ontzegd worden. Op de back cover staat: “Mindfulness is not enough…”. Als je kindness (vriendelijkheid) toevoegt aan mindfulness krijg je kindfulness. Een nieuwe benadering van meditatie, volgens Ajahn Brahm.
Stilte is verlegen
De stijl is niet hoogdravend, maar nuchter. Het betoog wordt regelmatig verluchtigd met anekdotes die de lezer doen glimlachen. Door het hele boekje heen staan af en toe een paar regels vetgedrukt. Deze uitspraken onderstrepen de essentie van Brahms betoog.
Een paar voorbeelden: “When you work with your mind, you find that it is so strange. The mind can do wonderful and unexpected things” (Als je met je geest aan het werk bent merk je hoe vreemd het is. De geest kan schitterende en onverwachte dingen doen) en “Remember: silence is shy. If silence hears you talking about her, she vanishes immediately” (Onthoud: stilte is verlegen. Als ze hoort dat je over haar praat verdwijnt ze onmiddellijk).
Mindfulness
Het boekje bestaat uit twee delen. Het eerste gaat over wat Ajahn Brahm noemt “kindful awareness” (vriendelijk gewaarzijn) en het tweede over “kindful loving” (vriendelijk liefhebben). Anders gezegd over de meditatievormen van mindfulness en metta, ook wel liefdevolle vriendelijkheid geheten. In beide onderscheidt hij vijf trappen of stadia.
Vriendelijke aandacht begint met in het heden komen door verleden en toekomst los te laten. Je daarna stil bewust worden van het huidige moment kenmerkt zich door er niet over te denken. Innerlijk commentaar is onbetrouwbaar en oordelen zijn ongewenst. Stilte levert meer wijsheid en helderheid op dan denken. Geduldig aandacht schenken aan het natuurlijk verloop van de adem, van inademing tot uitademing en de rust ertussen, daar gaat het om. Niets doen, gewoon waarnemen en ervan genieten.
Dat dit nog niet zo gemakkelijk is, komt volgens de schrijver omdat we control freaks zijn: “You’re a control freak, that’s why you can’t keep still”. Negatieve gedachten moet je leren herkennen en durven zien en erkennen, dan kunnen ze verdwijnen. Pas dan kun je je hart volledig openzetten.
Metta
Hiermee zijn we beland bij het tweede deel. Het openen van je hart kun je beoefenen met metta meditatie: liefdevolle vriendelijkheid toewensen aan ieder levend wezen. Dat kun je doen in vijf stappen volgens Ajahn Brahm. Je kunt het beste beginnen met iemand voor wie het makkelijk is, bijvoorbeeld een klein kind of een huisdier. Daarna een dierbaar iemand, vriend of vriendin. Dan richt je je liefdevolle vriendelijkheid op een vage kennis of een groep. Vervolgens kun je proberen om het goede te wensen aan iemand die je heeft benadeeld of gekwetst. En tenslotte wens je jezelf gezondheid, geluk en vrede toe.
Mag het licht aan?
Ieder die mediteert weet dat het niet altijd van een leien dakje gaat. Obstakels horen erbij. Om er maar een paar te noemen: slaperigheid of juist rusteloosheid, woede of schuldgevoelens. Hiervoor heeft de schrijver enkele praktische raadgevingen. Zorg dat je uitgerust bent als je gaat mediteren. Onderzoek waar negatieve gevoelens vandaan komen. Wees niet negatief, maar wees tevreden met wat er is. Erken dat je bepaalde gevoelens hebt en durf jezelf te vergeven.
“Developing kindfulness is like turning up the lights of the mind” (Als je kindfulness ontwikkelt, doe je het licht van de geest aan.) Het brengt ontspanning voor lichaam en geest en dat straalt uit naar de wereld om je heen. Dit is de conclusie van dit kleine, maar nuttige boekje. Dus doe wat er op de omslag staat: “Don’t just be mindful, be kindful”.
© Pieter Korsuize
Gegevens van het besproken werk:
Kindfulness, door Ajahn Brahm, uitg. Wisdom Publications, USA, 2016.
Foto: Peter Hershey on Unsplash
