Mindfulness: van Amerika naar de Groningse klei (4 – slot)

Mindfulness: toen, nu en verder

Deel 4 van een serie door Lies Bijl over de introductie van mindfulness in Nederland.
Lees hier de voorgaande delen: deel 1, deel 1a, deel 2 en deel 3.

Inleiding

Inmiddels leven we in 2019, 25 jaar verder. Mindfulness als begrip raakt ingeburgerd in Nederland. Onder deze vlag vindt u nu een grote variatie aan cursussen, die qua inhoud en diepgang sterk kunnen verschillen.

Zelf vertrok ik in 1998 uit Groningen en uiteindelijk uit Nederland.

Het leek me mooi om deze serie af te sluiten met drie mensen van het eerste uur en mijn huidige collega. Zij verrijkten het aanbod met hun deskundigheid en enthousiasme: Johan Tinge, mijn eerste collega, Sietske de Haan, deelneemster aan mijn allereerste cursus, Aukje Rood, deelneemster aan mijn eerste weekendtraining voor professionals in de gezondheidszorg en Ronald de Caluwé van Relax More in Apeldoorn.

Alle vier geven ze tot op de dag van vandaag deze prachtige training door: trouw aan de diepgang en kwaliteit van het Amerikaanse Center for Mindfulness van Jon Kabat-Zinn en de train(st)ers in zijn instituut.

Mede door deze mensen groeide Mindfulness uit van een lokaal initiatief tot een waardevolle aanvulling op de gezondheidszorg in Nederland.

In de laatste paragraaf richt ik mijn blik op de toekomst: mindfulness als ingrediënt voor meer vitaliteit in het bestaan.

De bal begint in Groningen te rollen

Na de twee eerste trainingen in Groningen voel ik me klaar om naar buiten te komen. Samen met Johan Tinge begint het benaderen van artsen en een ziektekostenverzekeraar.

Ons verkooppunt:
deze training kan verlichting bieden aan mensen die worstelen met chronische ziekte en daardoor een groot beroep doen op de eerste- en tweedelijns hulpverlening.

Hier kunt u lezen hoe dit kleinschalig initiatief verder ontwikkelde.

• Johan Tinge
  start in 2005 zijn Instituut voor Mindfulness na overleg met Jon Kabat-Zinn en Saki Santorelli. Het eerste in zijn soort in Nederland en tot op de dag van vandaag  is hij trouw gebleven aan de oorspronkelijke opzet van de MBSR (Mindfulness Based Stress Reduction), zoals ontwikkeld door Jon Kabat-Zinn.
• Sietske de Haan (deelneemster aan mijn allereerste Mindfulnesstraining in 1996)
  startte succesvol haar eigen bedrijf Sense in Groningen. Nu zet ze haar werk voort in Spanje. Lees vooral haar persoonlijk verhaal. Het is een inspiratie voor een ieder die worstelt met langdurige ziekte.
• Aukje Rood
  zij nam deel aan mijn eerste workshop voor professionals in de gezondheidszorg in 1997. Het thema: “Kan mindfulness van betekenis zijn in de gezondheidszorg”.
  In mijn beleving toen de meest moeizame training die ik ooit heb gegeven. Sommige deelneemsters wilden zelfs niet mee doen met de oefeningen. Men zag het als niet relevant. Ik kan oprecht zeggen dat ik beroerd thuiskwam, wat een flop.Nou, er was tenminste één persoon die hier anders over dacht.15 jaar later en net terug in Nederland ontvang ik een mailtje van Aukje: “Wat leuk om weer je naam te zien. Weet je dat jij voor mij de inspiratie geweest bent om de Mindfulness-opleiding te gaan doen?”
  “Verspilde moeite” bleek aan haar niet verspild. Zij herkende de waarde en groeide zelf uit tot opleidster.

En ikzelf dan? Van de Groninger klei naar Amerika en terug…

In het leven kunnen momenten van groot succes samengaan met groot verdriet.

In 1997 werd mijn meditatie-vriendin Els in Groningen vermoord. Het politie-onderzoek, de dreiging van een stalker en het uiteenvallen van de meditatie-vriendengroep zetten mijn leven op de kop. Het viel uiteen in ervoor en erna.

Ik stopte met mijn therapiepraktijk, stopte met Mindfulnesstrainingen en vertrok uit Groningen. Vertrok uit Nederland en leefde 10 jaar in een boeddhistisch klooster in de prachtige bossen van Washington State Amerika.

De zorg voor mijn dementerende moeder bracht mij in 2010 terug naar Nederland.
Het leek er alleszins op dat mijn nieuwe bestemming lag in biologisch tuinieren, samen met Tai Chi en Qigong mijn grote passie.

Laat nou de Tai Chi weer de link met Mindfulness worden.
Want op een zonnige zaterdag schud ik de hand van Ronald de Caluwé, die zegt: “Ben jij de Lies Bijl?” Stelt u zich voor, na jaren terug uit buitenland, een vreemde in mijn eigen land, en dan iemand die mijn naam kent. Meer dan dat, die weet dat ik aan de wieg stond van Mindfulness in Nederland.

Zo is het gekomen. Ik mocht in zijn praktijk voorzichtig mijn weg zoeken naar mijn plaats in de Mindfulness wereld.

Vooruit kijkend: compassie en beweging

Begrijp me goed:
het kan niet vaak genoeg onderstreept worden dat de MBSR-training helpt bij stress, (chronische) ziekte, pijn en trauma. Onderzoek bevestigt dit al jaren.

Tegelijkertijd blijkt 8 weken soms te verhelderen dat er meer te doen valt.
De Compassietraining bleek bijvoorbeeld een welkome aanvulling.

De aandacht van Ronald en mij gaat steeds meer naar de bewegingskant.
Wij zien hoezeer mensen van hun lichaam zijn vervreemd. Dit ondermijnt hun zelfherstellend vermogen. Dat geldt net zo goed voor zieken als voor mensen die de gevolgen van een jarenlang zittend bestaan ondervinden.

Jon Kabat-Zinn benadrukt dit vanaf dag 1.
Hij noemt zijn allereerste boek: “Full catastrophe living: using the wisdom of body and mind to face stress, pain and illness.” Hij benadrukt in latere jaren meer en meer het belang van de belichaming van meditatie.

Veel Mindfulnesstrainers hebben met name affiniteit met de mind en trainen vooral hun meditatie skills.
Ronald en ik zijn voortdurend bezig met “the wisdom of the body”. De waarde van het vergroten van het lichaamsbewustzijn door middel van beweging. Niet zomaar bewegen, maar bewegen met zorgzame aandacht.

Tai Chi en Qigong vormen daartoe een prachtige ingang. Samen zoeken we, net als eerder Jon Kabat-Zinn, naar een training waar geen buitenissig woord aan te pas komt. Een training die past bij Westers medische begrippen.

U zult er meer over horen.

Nu, 40 jaar na de eerste Mindfulnesstraining, groeit de urgentie van Jon’s boodschap. Dit thema duikt zelfs steeds meer op in de politiek. Ik las een artikel in de krant van 21 januari: in Apeldoorn heeft de gemeente ingezet op “Extra aandacht voor gezondheid ‘jongere ouderen’ in Apeldoorn”.

Dit was deel 4 van een serie door Lies Bijl over de introductie van mindfulness in Nederland.
Lees hier de voorgaande delen: deel 1, deel 1a, deel 2 en deel 3.

Gerelateerde berichten