Op de website voor praktijkondersteuners in huisartsenpraktijken vond Johanna een mooi artikel over depressie en inzichten en ontwikkelingen in de eerstelijns aanpak hiervan.
Depressiviteit
Depressiviteit komt vaker voor dan je denkt. In Nederland krijgt een op de vijf volwassenen ooit een depressie. Dat zijn ruim 500.000 personen die per jaar een depressieve periode doormaken. Depressie veroorzaakt een hoge ziektelast, hoge ziektekosten en een hoog arbeidsverzuim. De totale economische kosten van depressie bedragen 1,5 miljard euro! De overheid vindt het tijd om in te grijpen.
Van onwetendheid en schaamte naar openheid en begrip
De cijfers liegen er niet om maar je hoort zelden iemand openlijk zeggen: ‘Ik ben depressief.’ Er wordt te weinig over depressiviteit gesproken: de omgeving weet vaak niet hoe ze moeten reageren of hoe ze degene met een depressie kunnen helpen. De depressieve persoon op zijn beurt schaamt zich om over zijn probleem te praten. Zo wordt het taboe omtrent depressie in stand gehouden. Onwetendheid werkt bovendien onbegrip, (voor)oordelen, discriminatie en zelfs uitsluiting in de hand. Dit werkt weer averechts op het herstel van depressie. Wanneer depressiviteit meer bekendheid krijgt en men beter begrijpt waardoor een depressie ontstaat en wat de gevolgen zijn, zal er minder hard geoordeeld worden. Om de drempel om hierover te praten te verlagen, start het Ministerie van VWS eind september met een brede publiekscampagne.
Persoonlijk verhaal even effectief als preventieprogramma?
Depressiepreventie krijgt de komende jaren ook meer aandacht. Het doel is uiteindelijk de incidentie en impact van depressie in de toekomst (2030) met een derde af te laten nemen. Specifieke doelgroepen hierbij zijn vrouwen die een postpartum depressie doormaken (13%) en jongeren. Een bijzonder zorgwekkend feit is namelijk dit: 40% van de kinderen van depressieve ouders ontwikkelt voor het 18e jaar zélf een depressie. Ook bij huisartsenpatiënten moet er meer aandacht besteed worden aan de preventie van (terugkerende) depressie. Volgens Trimbos is dit kosteneffectief. Maar in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde ventileren twee huisartsen hun twijfel over de effectiviteit van een dergelijke preventieve screening. Door allerlei preventieprogramma’s is er volgens hen minder tijd voor het persoonlijke verhaal van een patiënt. En juist dít geeft waardevolle informatie m.b.t. depressie…
Trimbos
Ik heb uiteraard de links doorgenomen en de PDF met de ‘strategische verkenning’ van het Trimbos instituut gelezen. Teleurstellend dat mindfulness als interventie maar twee keer genoemd wordt en ook maar drie bronvermeldingen heeft.
Mindfulness is een (…) interventie die wordt toegepast. Voor vrouwen met borstkanker is ‘Mindfulness-Based Stress Reductie’ (MBSR, groepstraining) effectief gebleken, nu wordt dit voor longkankerpatiënten onderzocht. Naast onderzoek naar de effecten van individuele mindfulness en cognitieve gedragstherapie in het verminderen van depressieve klachten bij mensen met kanker, wordt ook Mindfulness based cognitieve therapie in een groeps- en online variant onderzocht.
De conclusie van het rapport is zo mogelijk nog vager en teleurstellender:
Eén van de ambities van het Nationaal Programma Preventie is een verminderd aantal depressies. Veldpartijen onderschrijven het belang van een gerichte aanpak van depressiepreventie voor risicogroepen. Als daarop wordt ingezet, dan kan de incidentie van depressie daadwerkelijk en substantieel verminderen. De gerichte aanpak betekent een standaardisering van aanpak van depressiepreventie: in signalering, toeleiding en uitvoering van effectieve interventies, in samenwerking met betrokken partijen. Dat vereist een landelijk kader waarin coördinatie en implementatie-ondersteuning georganiseerd kan worden.
Ik ken vanuit een ‘vorig leven’ dit soort taal wel en begrijp dat er soms ‘gemanoeuvreerd’ moet worden om alle leden van een projectgroep ‘tevreden’ te houden. Misschien is dit volgens sommigen een goede eerste stap (alsof depressie iets nieuws is…), maar wat mij betreft een teleurstellende omdat een veelbelovende en inmiddels ook wel bewezen effectieve methode, in casu mindfulness, er bekaaid vanaf komt…
Laten we hopen op nadere voortvarendheid en een snelle daling van het aantal depressies!
Foto: Noah Silliman on Unsplash
