Belangrijk boek
Een tijd geleden was er een (extra) interessant onderwerp bij Hemelsbreed, een radioprogramma van de Boeddhistische Omroep. Het ging over een nieuw boek, onder redactie van Jon Kabat-Zinn en Mark Williams, twee grootheden in de mindfulnesswereld. De eerste vanwege het samenstellen van het standaard mindfulnessprogramma (MBSR) zoals dat ook bij Relax More wordt gegeven. De tweede vanwege zijn grote aandeel in het onderzoek naar-, en aanpassen van het programma voor toepassing bij terugkerende depressies.
De titel van het nieuwe boek luidt Mindfulness, diverse perspectives on it’s meaning, origins and applications, oftewel Mindfulness, diverse perspectieven op de betekenis, oorsprong en toepassing (het boek is anno 2016 nog niet vertaald, overigens).
Het boek bevat 18 bijdragen van een aantal bekende auteurs en Boeddhistisch beoefenaars, o.a. Sharon Salzberg, Joseph Goldstein, Martine Batchelor en (naar ik begreep) Edel Maex.
Geworteld of zwevend?
Aanleiding voor het boek was de vraag of de mindfulnesstrainers van tegenwoordig nog wel voldoende vertrouwd zijn met de Boeddhistische wortels van mindfulness. Een belangrijke vraag wat mij betreft, en wellicht ook een tikje retorisch. Immers, door de vraag ‘op deze toon’ te stellen, laat je eigenlijk al merken dat je je zorgen maakt hierover. En dat is dan ook precies wat Kabat-Zinn en Williams doen.
Mindfulness heeft een duidelijk Boeddhistische oorsprong. Het is niet iets wat bedacht is door (o.a.) Jon Kabat-Zinn. Veel trainers lijken echter niet vertrouwd te zijn met deze Boeddhistische wortel. Hierdoor zou mindfulness aan zijn eigen succes ten onder kunnen gaan.
Een trainer traint zelf voortdurend
Volgens Kabat-Zinn en Williams, maar ook volgens de 18 auteurs in het boek, is het van groot belang dat mindfulnesstrainers zelf een serieuze en integere beoefening of oefenpraktijk hebben. Een beoefening in één van de Boeddhistische tradities.
Mindfulness is populair. Het woord wordt vaak en graag gebruikt. Er zijn mensen die een training volgen, een boek lezen en er les in gaan geven. Zónder zelf een serieuze beoefening te hebben.
Een ongewenste ontwikkeling, zo mag geconcludeerd worden. Een goede mindfulnesstrainer zijn, wil zeggen dat men inzicht dient te hebben waarover het gaat, de oorspronkelijke bedoeling in het oog houdend. Zodoende kan iedere goede trainer ervoor waken dat mindfulness zich teveel aanpast aan de cultuur waarin het gegeven wordt.
Verwatering
Immers: overadaptatie leidt tot een verminderd effect, aangezien het de werking als het scherpe zwaard dat mindfulness nu is, het zwaard dat diep doordringt in ons constante hectische handelen, teniet doet en mindfulness reduceert tot een aardappelschilmesje.
Verwatering leidt tot het verworden van mindfulness tot een goed voornemen waar je jezelf mee om de oren kunt slaan. Mindfulness is niet zomaar een leuk idee voor een maandagochtend. Het is een beoefening.
Waarom zou iemand die die beoefening zelf niet doet, anderen kunnen en mogen motiveren dat wél te doen? Waarom heeft die persoon dat zelf niet nodig?
De drie gebieden van verdieping
Trouw blijven aan de traditie is trouw blijven aan de beoefening.
Jon Kabat-Zinn en Mark Williams noemen zichzelf ‘student in de Boeddhistische beoefening’. Een goede trainer dient volgens hen zichzelf te bekwamen in drie belangrijke deelgebieden:
- De beoefening van mindfulnessmeditatie zelf
- Kennis van cognitie- en neurowetenschappen
- Theorie en geschiedenis van het Boeddhisme en de Boeddhistische psychologie
Conclusie
Algemene conclusie van de leraren die een bijdrage leverden én van de redacteurs Kabat-Zinn en Williams:
Het verzorgen van mindfulnesstrainingen dient gebaseerd te zijn op een helder begrip van het doel ervan, gebouwd op kennis, ervaring en inzicht in zijn herkomst en toepassing.
Tot zover dit korte verslag van een boeiende radio-uitzending, waarvan de terugluister-link helaas niet meer werkt.
Binnenkort meer over de competenties van mindfulnesstrainers.
