Posttraumatische stress

« Naar Relaxicon begrippenlijst

De info in dit Relaxicon item zou bij verschillende andere items geplaatst kunnen worden. Vooralsnog maar op een eigen pagina… Bij posttraumatische stress of -klachten loopt de samenwerking tussen een aantal delen van ons brein en stresssysteem niet helemaal goed. Wat is er aan de hand?

Het komt erop neer dat het alarmsysteem aan blijft staan, ook als de vervelende gebeurtenis voorbij is. Het lijkt dus voor je gevoel alsof er nog steeds dreiging is. Laten we even kijken naar de twee mogelijke routes die het stresssignaal kan nemen bij een mogelijke dreiging.

Route 1 en Route 2, de snelle en de langzame route

Bij Route 1, de snelle route, gaat de informatie direct via de amygdala en wordt deze niet onderzocht en beoordeeld door de prefrontale cortex (ons rationele brein of de denkhersenen). Dit laatste is Route 2, een langzamer route.

Op zich is deze volgorde normaal! Immers: als er echt gevaar is, dan hebben we niets aan rationeel vermogen, want dat kost tijd en dat kan ons het leven kosten. Nee, we moeten rennen of vechten. Alles wordt daarvoor gemobiliseerd en net op het moment dat je je eerste stap wilt nemen, komt de beoordeling via Route 2 binnen. Als er echt gevaar is, dan ben al helemaal klaar om echt te gaan rennen. Als het loos alarm is, dan heb je je eigenlijk voor niets gealarmeerd, maar de tijdswinst van Route 1 hád levensreddend kunnen zijn… Nu mag de opgeladen energie weer ontladen worden.

Wat gaat er mis bij posttraumatische stress?

Ook de hippocampus (een belangrijk geheugenonderdeel van ons brein) heeft een rol in dit geheel. Deze geeft namelijk aan en slaat op dat een gebeurtenis voorbij is. Dit bericht komt aan bij de prefrontale cortex, die op zijn beurt weer de amygdala afremt en de emotionele reactie beëindigt.

Maar als de stress heel hevig is en er grote hoeveelheden stresshormonen door ons lichaam stromen, wordt de hippocampus uitgeschakeld, als of er kortsluiting is. Het tijdsverloop van de gebeurtenis wordt dan niet correct vastgelegd in het geheugen. Er komt géén signaal in de prefrontale cortex en de amygdala wordt niet afgeremd.
Door zo’n zogenaamde hippocampale storing komt het ‘sein veilig’ niet goed door en blijft de amygdala alarm slaan.

Het integratievermogen te boven

Normaal gesproken komt de hippocampus weer online en kan het systeem zichzelf alsnog reguleren. Het offline zijn van de hippocampus hoort maar tijdelijk te zijn. Helaas hebben wij in deze tijden te maken met stressoren waarvoor het systeem niet gemaakt is. Wij maken gebeurtenissen mee te echt veel te snel, te hard, te intens zijn en die te lang duren voor onze neurologie (onze breinstructuren), waardoor we posttraumatische klachten kunnen krijgen. We zeggen dan dat een gebeurtenis het integratievermogen te boven gaat.

Een overgevoelige amygdala en een niet goed functionerende hippocampus zijn een slechte combinatie. Pijnlijke ervaringen kunnen dan worden opgeslagen in het impliciete (onbewuste) geheugen, met alle angstige lading en vervorming die een gealarmeerde amygdala eraan toevoegt, zónder dat er een bewuste en accurate herinnering is. (Rick Hanson, Boeddha’s brein.)

Foto: Francisco Moreno on Unsplash

Gerelateerde berichten

Synoniem(en):

posttraumatische klachten, posttraumatische shock, posttraumatische verschijnselen

Posttraumatische_stressstoornis (Wikipedia)

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

De posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een psychische aandoening die in het DSM-IV was ingedeeld bij de angststoornissen. In de DSM-5 is de stoornis opgenomen in een nieuw hoofdstuk, Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen. Daarnaast zijn ook de criteria op een aantal fronten gewijzigd. Deze wijzigingen zijn beschreven in het whitepaper Posttraumatische-stressstoornis. Een variant van PTSS, met langdurige traumatische ervaringen als oorzaak, is CPTSS.

Posttraumatische stressstoornis