Eind juni vond de unieke en inspirerende 3-daagse masterclass plaats met Peter Levine en Marianne Bentzen en ik had het voorrecht een van de bezoekers te mogen zijn.
Twee pioniers
Peter Levine, grondlegger van Somatic Experience, de lichaamsgerichte traumatherapie waarin ik ben opgeleid en waar ik her en der op onze site over schrijf. Marianne Bentzen, de ontwikkelaar van Neuroaffective Personality Development (NAPD), een ontwikkelingspsychologisch en neurobiologisch model, gebaseerd op de evolutionaire en natuurlijke ontwikkeling van de persoonlijkheid.
NAPD koppelt de ontwikkeling van de hersenen aan de dynamiek van de vroege hechting en geeft veel inzicht en houvast voor therapeuten om te beslissen of er gefocust dient te worden op stressregulatie en lichaamssensaties op het niveau van het autonome zenuwstelsel, op gevoelens en relationele aspecten die meer in het limbische gedeelte van het brein zetelen of op de hogere mentale vermogens van de prefrontale hersenen.
SE en NAPD
Dat klinkt eigenlijk best technisch. In ‘gewoner Nederlands’ zou je kunnen zeggen dat deze beide experts op het gebied van de menselijke geest en het effect van indringende gebeurtenissen en trauma’s hun tijd ver vooruit zijn. Datgene waar zij al decennia mee bezig zijn, wordt de laatste jaren steeds duidelijker aangetoond met wetenschappelijk onderzoek en theorievorming.
Dat wat wij in onze vroegste jaren doormaken heeft invloed op ons brein en heeft impact op ons hele verdere leven. Reguliere therapieën, veelal gebaseerd op praten en medicijnen, hebben niet veel resultaat bij stoornissen en problemen die hun oorsprong hebben in ons vroege leven. Therapieën die werken met de nieuwste wetenschappelijke inzichten en de ontdekkingen van o.a. (want er zijn meer pioniers) Levine en Bentzen, staan therapeuten toe te werken op het niveau waarop het trauma zit. Dit is eigenlijk altijd in het lichaam en het zenuwstelsel.
De link tussen trauma en spiritualiteit
Hoewel traumatische gebeurtenissen en life-events ons vaak achterlaten met een pijnlijke en soms zelfs rampzalige nasleep, kán er ook een verborgen geschenk zijn, een doorgang naar diepere en bredere lagen van bewustzijn, die nu pas door de wetenschap gezien en onderzocht wordt.
Sommige mensen die ernstig en/of langdurig trauma overleven, vinden in de donkerste momenten (soms plotseling) een diepe hulpbron: een onwankelbaar gevoel van grote betekenis, een spirituele ervaring, een ervaring van iets Goddelijks. Dit gevoel kan blijven, als geloof of als een gevoel van grote dankbaarheid en een continue herinnering aan de kwetsbaarheid en vooral de waarde van het leven.
Zo kan trauma ook als een toegangsdeur tot de geest en het spirituele fungeren, of als katalysator van de ontdekking van een fundamenteel en onwrikbaar deel van ons wezen.
En dan ons brein
Ondanks hun verschillen hebben spirituele ervaringen en traumatische gebeurtenissen een aantal overeenkomsten op het niveau van ons brein.
Op het diepste niveau van ons brein, de hersenstam en het autonome zenuwstelsel, genereert trauma vaak zeer hoge niveaus van arousal (activering of opwinding) en tegelijk diepe niveaus van immobiliteit (verstarring of onbeweeglijkheid).
Tijdens formele spirituele trainingen kunnen spontaan ook hoge niveaus van activering en immobiliteit ontstaan, die gepaard kunnen gaan met diepe ervaringen of spiritueel ontwaken.
Zo zijn er nog andere overeenkomsten tussen traumatische en spirituele gebeurtenissen en hetgeen er in de hersenen plaatsvindt.
Twee vragen
In de masterclass werden theoretische aspecten van trauma en spiritualiteit besproken en was er uiteraard aandacht voor implicaties hiervan tijdens het consult met de cliënt. Als lichaamsgericht trauma-therapeut is het mogelijk om zo een bijdrage te leveren aan het ontstaan van positieve gevoelens van verbinding ten gevolge van op zichzelf zeer onprettige en indringende ervaringen.
Zo werden therapeutische mogelijkheden én spirituele beoefeningen geëxploreerd ter beantwoording van de hoofdvragen:
- Hoe kunnen we spirituele en/of levensverrijkende elementen, die in traumatische ervaringen verborgen kunnen zijn, ontdekken?
- Hoe kunnen toegang krijgen tot meer archetypische en spirituele niveau’s van betekenis in ons dagelijks leven?
Inspirerend
Niet altijd lichte kost dus, maar wél belangrijk omdat er zoveel menselijk lijden voortkomt uit trauma. Bijzonder inspirerend was het om te zien hoe deze twee grootheden in hun vak met elkaar in gesprek gingen en te zien hoe diep hun kennis, intuïtie en ervaring is.
Zo beantwoordden ze ook vragen van de deelnemers. Vragen die ook niet altijd de makkelijkste waren. En zo gaf Peter Levine op twee middagen een SE sessie als demonstratie. Op het podium liet hij zijn meesterschap zien. Het is niet mogelijk om in een artikelje goed te beschrijven hoe dat was, maar inspirerend was het zeer zeker…
Ook de les die Levine gaf over bijna-dood ervaringen, alsmede zijn recente verdieping in de Jungiaanse therapie, waar veel gewerkt wordt met symboliek en archetypen, wat je ook weer terugvindt in de mythologie en bij veel natuurvolken en sjamanistische stromingen; geweldig.
Er werden dus veel dwarsverbanden gelegd, hetgeen aangeeft dat het thema ‘Trauma en Spiritualiteit’ wellicht gezocht lijkt, maar dat het eigenlijk van alle tijden én alle culturen is.
